Helaas zien wij ons genoodzaakt, vanwege de gebeurtenissen van afgelopen week in Amsterdam en de vooruitzichten voor deze week, de boekpresentatie van Judith Belinfantes boek uit de onderwereld Naar de bovenwereld aanstaande zondag (17 november) in het museumcafé van het JM (Joods Museum Amsterdam) niet door te laten gaan. 

De afgelopen weken verschenen de volgende berichten in kranten en op het internet over deze bijzondere boekuitgave: Holly Moors op Moors Magazine (28 september 2024); Hans Puper op Tzum (30 september); Arjan Peters in HP/De Tijd (oktober 2024); en Michaja Langelaan in Argus (Jaargang 8, nummer 184, oktober 2024).

Erratum Ragbolrinus

Hoe het kon toch gebeuren, niemand die het wist.
De laatste strofes van ‘De zwavelstokjes’
waren zoek en bleven zoek.

Vrijdag 27 september is het zover: dan wordt Ragbolrinus op de enige plek in ons land gepresenteerd waar het boek thuishoort, namelijk bij boekhandel Roelants in Nijmegen.

In één klap tien vertalers in de spotlights – de nominaties voor de jaarlijkse Filter Vertaalprijzen zijn bekend! Het zijn allemaal prachtboeken, voor jong en oud – en meer dan sprankelend vertaald.

Zondag 14 april vond de pop-up expositie plaats rondom de tweede, herziene druk van Maria Austria – Fotobiografie in het atelier van Helly Oestreicher. Vanzelfsprekend maakten enkele van de aanwezigen foto's, waaronder Bas Schoemakers, Vincent Mentzel en Kees Schafrat.

Naderhand/Nachher is een tweetalige bundel met 19 gedichten die Felix Oestreicher schreef tijdens zijn gevangenschap in Westerbork en Bergen-Belsen en in het dorp Tröbitz. Oestreicher schreef in het Duits, zijn moedertaal). Het Duitse originele wordt steeds gevolgd door de Nederlandse vertaling, die is gemaakt door de gerenommeerde vertaler Ton Naaijkens (die o.a. ook dichter en Holocaust overlevende Paul Celan vertaalde).

Felix Oestreichers 'kampgedichten' worden nu, onder de titel Naderhand/Nachher in een bewerkte en herziene vertaling van Ton Naaijkens, wederom in het Nederlands en in het Duits uitgegeven. Ton Naaijkens gaat in een nawoord dieper in op de gedichten en de miserabele omstandigheden waarin ze ontstonden. Het gaat om negentien gedichten waarin het kampleven en de luttele dagen erna op een indringende manier worden opgeroepen.

Bijna een halve eeuw geleden overleed de fotografe Maria Austria. Ruim zes jaar geleden werd de eerste druk van haar biografie gepubliceerd, in samenhang met een overzichtstentoonstelling in het Joods Museum (Amsterdam). Tussen juni 2023 en januari 2024 was een uitgebreide selectie van haar werk te zien in het Jüdisches Museum Wien. En nu is de tweede, volledig herziene en uitgebreide druk van haar biografie klaar.

Wie wil niet omhelsd worden? Wie wil niet omhelzen? Maar soms gaat het niet en is de ander onbereikbaar, ver weg of overleden. 

Overal ter wereld wordt indrukwekkende poëzie geschreven die erom vraagt in vol ornaat aan ons te worden voorgesteld – juist ook in vertaling.

Stichting MI0Boeken werd begin 2023 opgericht door Martien Frijns (uitgever-boekontwerper). De nieuwe uitgeverij richt zich hoofdzakelijk op de uitgave van boeken waarin de tekst nadrukkelijk wordt ondersteund door beeld & vormgeving.

Donderdag 7 december vond onder grote belangstelling de boekpresentatie van Felix Oestreichers 3lingnieuws plaats bij boekhandel Het Martyrium in Amsterdam. Uitgever-ontwerper Martien Frijns, essayïst en webshopmanager Daan Stoffelsen en schrijver Saskia Goldschmidt hielden een toespraak.

Filter pakt flink uit: de twee Filter Vertaalprijzen 2023, waaronder de spiksplinternieuwe voor kinder- en jeugdboeken, zijn toegekend aan maar liefst vier vertalers!

Dinsdag 20 juni vond onder grote belangstelling de opening van de Maria Austria-tentoonstelling in het Jüdisches Museum Wien plaats. Zowel de directeur Barbara Staudinger, de curator Andrea Winklbauer en Martien Frijns hielden een toespraak over de fotografe die bijna een halve eeuw na haar dood in de stad te zien is waar zij haar opleiding in de fotografie volgde.

In het nieuwste Filter-nummer worden de vijf genomineerden voor de Filter Vertaalprijs 2023 én de vijf genomineerden voor de Filter Vertaalprijs voor kinder- en jeugdboeken 2023 bekend gemaakt.
Dinsdag 3 oktober worden prijzen aan de winnaars tijdens het ILFU-festival in Utrecht uitgereikt.

Eindelijk is het zover. Bijna een halve eeuw na haar dood keert Maria Austria terug naar Wenen. Tussen 21 juni 2023 en 14 januari 2024 zullen meer dan tweehonderd foto's van haar te zien zijn in het Jüdisches Museum Wien aan de Dorotheergasse nummer 11.

Stichting M10Boeken en de Filter-redactie hebben heuglijk nieuws voor u. Het Prins Bernard Cultuurfonds heeft aan Filter-redactielid Ton Naaijkens de Martinus Nijhoff Vertaalprijs 2023 toegekend voor zijn vertalingen uit het Duits, met name zijn vertalingen van de 'onvertaalbaar geachte poëzie' van Paul Celan.

In de nieuwe Filter analyseert Ton Naaijkens gewoontegetrouw het afgelopen vertaaljaar en poogt enkele vertaalgemeenplaatsen te ontkrachten die de kop opstaken, zoals de veelgehoorde kreet dat Nederlands het onderspit moet delven tegenover de Engelstalige boeken die niet aan te slepen zijn, want jong en oud leest net zo makkelijk Engels dan Nederlands. Robbert-Jan Henkes bespreekt in 'Schotschrift – Contra de persklaarsmurfers' het taalgevoel van de gemiddelde persklaarmaker.

Als Beate, Helly en Maria Oestreicher een week na de val van de Muur hun tante en pleegmoeder Lisbeth Oestreicher in kleine kring begraven, weten ze nog niet dat er in haar nalatenschap een map met brieven van hun vader zit. Daar komen ze pas achter wanneer ze het huis in Amersfoort opruimen en leeg maken.

‘Tot op hoge leeftijd kon Van Crevel, liggend op haar buik, worden aangetroffen aan de slootkant of kruipend over een spoorwegemplacement. Voortdurend op zoek naar de schoonheid van de natuur. Het kleinste plantje krijgt in haar foto’s monumentale allure.’ Bart Jungeman in de Volkskrant.