Boekenmendel en De onzichtbare verzameling

Stefan Zweig (1881-1942) was een schrijver die zich graag in het leven van anderen verdiepte. Hij was ook een uitgesproken liefhebber van boeken en drukkunst. In het verhaal ‘Boekenmendel’ spelen boeken en de man die zich om het lot van de boeken bekommert, de hoofdrol. In zijn heldere en schilderachtige stijl vertelt Zweig ons, tegen het decor van de Eerste Wereldoorlog, het leven van de geniale joodse antiquaar Boekenmendel die vanuit het Weense café Gluck zijn handel drijft. ‘Boekenmendel’ verschijnt in deze bundel voor het eerst in Nederlandse vertaling.

Het tweede verhaal is ‘De onzichtbare verzameling’. De melancholie en de weemoed om de wereld van gisteren is krachtig aanwezig. De humanist Stefan Zweig noemde Europa zijn ‘geistige Heimat’, voor hem was het een samenhangend cultuurgebied dat tussen 1900 en 1940 steeds meer ontworteld raakte door barbarij en oorlog: Ik had weer eens zuivere geestdrift mogen aanschouwen in een afgestompte, vreugdeloze tijd, een soort geestelijk doorluchte, geheel op de kunst gerichte extase zoals wij gewone stervelingen die allang verleerd lijken te zijn.

De boekkunstenaar Kurt Löb (1926-2015) attendeerde Martien Frijns in 2014 op deze twee prachtige verhalen. Ton Naaijkens vertaalde beide verhalen en beleefde er veel plezier aan. Stefan Zweig zegt het Goethe na en wij kunnen niet anders dan instemmend knikken: ‘Verzamelaars zijn gelukkige mensen.’ Deze nieuwe, licht herziene druk verschijnt tachtig jaar na het overlijden van Stefan Zweig, op 22 februari 1942.