Reacties van recensenten en lezers op 3lingnieuws

Michel Krielaars schreef in de NRC van vrijdag 26 januari 2024 het volgende: ‘Het zou toch fijn zijn als je de hele oorlog zou kunnen slapen.’ Het zijn woorden van een 7-jarig Joods meisje, Beate Oestreicher, in het door de Duitsers bezette Amsterdam. Ik las ze in een brief die haar vader, de internist Felix Oestreicher, op 17 oktober 1941 aan vrienden en familie schreef. En ineens besefte ik hoe onbegrijpelijk een oorlog voor kinderen is. [...] Het deed me denken aan mijn vriend Manfred, die jarenlang met een Anne Frank-tentoonstelling door Rusland reisde. Op een dag vroeg een Siberische scholiere, die veronderstelde dat Anne nog leefde, hem of hij haar de groeten wilde doen. Met Felix en Gerda Oestreicher gebeurt nu hetzelfde. Na bevrijd te zijn door het Rode Leger, stierven zij aan tyfus. Maar hun dochtertjes hebben de oorlog overleefd. Met 3lingnieuws hebben zij hun ouders onsterfelijk gemaakt.'

In Argus (20 december 2023) werd het boek door Michaja Langelaan besproken: 'Een vader die zo liefdevol en met zoveel aandacht voor grappige details over zijn jonge kinderen schrijft, dat kom je zelden tegen. [...] ... en verrijkt met prachtige foto's van Maria Austria. [...] Felix Oesteicher rept in zijn brieven nauwelijks van de angstaanjagende buitenwereld. Het lijkt of zijn pientere dochtertjes hem daartegen beschermen.'

Lidewijde Paris besprak op 6 januari 2024 het boek in De boekenrubriek van MAX: 'Waanzinnig mooi uitgegeven boek. [...] Fascinerende en ontroerende brieven. [...] Het is dus geen fictie (Mieke van der Weij). Nee, het is waar gebeurd. [...] De brieven zijn geestig. [...] De dreiging van de oorlog dringt er af en toe in door. [...] Dagboekfragmenten van Gerda (Felix' vrouw) staan er ook in. [...] En foto's van de veel jongere zus Maria Austria. [...] De fotografe toch (Mieke van der Weij). Ja, van het Maria Austria Instituut. [...] Zeer aanbevelenswaardig.' 
Als u haar bespreking wilt terugluisteren, dan kan dat. Klik hier.

En dan stromen er voortdurend lezersreacties binnen:
– 'Het is ontroerend en aangrijpend. [...] En die observaties van Felix, zo mooi, je kijkt met hem mee, je ziet de kinderen voor je, je reist met hen mee.'
– 'Ja, ik heb het achter elkaar uitgelezen. Prachtig uitgegeven met fraaie foto's.'
– 'Ontroerend en wat een juweeltje.'
– 'Prachtig.'
– 'What a beautifully produced book. And the perfect size. So happy to have it.'

Toen Beate, Maria en Helly Oestreicher na het overlijden van hun tante Lisbeth in november 1989 haar huis opruimden, troffen ze een map aan met 196 briefdoorslagen van hun vader Felix. 168 ervan bleken zogenaamde Drillingsberichte te zijn, brieven die hoofdzakelijk over hen gaan. Ze verbaasden zich over hun vader. Ze wisten dat hij schreef. Het oorlogsdagboek dat hij in Westerbork en Bergen-Belsen bijhield, had hij vlak voor zijn dood in Tröbitz aan Beate overhandigd, die het vervolgens in bewaring gaf aan Maria – de historica van het gezin. Ze hadden het alle drie gelezen.

Deze brieven waren nieuw voor hen. Het eerste drielingnieuws dateert van 19 april 1937, het laatste van 25 oktober 1943. Ze handelen over een Joods gezin met drie jonge kinderen dat gedwongen door de verontrustende politieke ontwikkelingen in april 1938 halsoverkop Karlsbad verlaat en achtereenvolgens in Bergen aan Zee, Leiden, Katwijk aan Zee, Blaricum, Amsterdam terechtkomt. In het drielingnieuws is weinig van de beangstigende actualiteiten te merken. De brieven gaan over dagelijkse bezigheden en de ontwikkeling van de drie dochters zoals geboeid en liefdevol geobserveerd door hun vader.

Op 1 november 1943 werden vader Felix, moeder Gerda, twee dochtertjes Beate en Maria en de bij hen inwonende grootmoeder Clara opgepakt, naar doorgangskamp Westerbork overgebracht en naar Bergen-Belsen gedeporteerd. Het derde meisje, Helly, bleef in onderduik achter. In juni 1945 werd zij herenigd met haar twee zusjes, die als enigen van het gezin het kamp en de tocht van de ‘trein der verlorenen’ hadden overleefd.

3lingnieuws bevat een selectie van 74 brieven uit de map, door Elbert Besaris uit het Duits vertaald. Ze zijn gericht aan familie en vrienden die net als Felix door de opkomst van het fascisme hun thuisland moesten ontvluchten. In zijn ‘testament’, het drielingnieuws van 17 februari 1942, schreef hij: ‘Ik blijf doorgaan met het schrijven van de kindernieuwsbrieven. Ik hoop dat ze ooit worden gepubliceerd, als aandenken voor ons en de kinderen, dat mensen ze met plezier kunnen lezen, dat onze nagedachtenis bewaard blijft zodat we niet voor niets hebben geleefd.’ 

Felix Oestreicher (1894-1945) was een arts en internist uit het Tsjecho-Slowaakse Karlsbad, die in de vooroorlogse jaren laboratoriumonderzoek verrichtte, ook in Amsterdam, waar hij zijn toekomstige vrouw leerde kennen. Hij was geen schrijver, maar schrijven zat hem in het bloed.

Maria Austria (1915-1975), de twintig jaar jongere zus van Felix, was tussen 1934 en 1975 niet alleen de professionele fotografe die we kennen, maar ook huis- en familiefotograaf van de Oestreichers. In 3lingnieuws zijn niet eerder gepubliceerde familiefoto’s van haar opgenomen.

Helly Oestreicher (* 1936) is het jongere zusje van Beate Oestreicher (1934-1997) en de tweelingzus van Maria Goudsblom-Oestreicher (1936-2009). Zij is beeldend kunstenaar en werkt en woont in Amsterdam.